Elektrikli araçların batarya (akü-pil) paketleri oldukça dayanıklıdır; çoğu modern Elektrikli araç’da kullanılan lityum iyon tipi, değiştirilmeye ihtiyaç duymadan en az on yıl dayanma kapasitesine sahiptir.
Bataryalı elektrikli aracın sadeliği dijital saatinkine benzer. Karmaşık değildir, güvenilirdir ve ucuzdur. Bu nedenle, içten yanmalı motora sahip bir araba, biraz mekanik bir saate benzer: düzenli bakım gerektiren karmaşık parçalarla doludur.
Elektrikli araçda (EV) Batarya-Pil Değiştirme Maliyeti Ne Kadardır?
Dijital saatiniz için bir pil paketini 50 liradan daha düşük bir fiyata satın alabilirsiniz, ancak mesela Hyundai IONIQ 5’deki 58 kWh‘lik pil paketinin değiştirilmesi binlerce doları bulabilir. Elektrikli otomobillerin bakımı gerektiren hareketli parçaları daha az olduğundan ve genellikle daha ucuz olduğundan, pil paketinin değiştirilme maliyeti, hala EV’lerin zayıf noktası olarak kalmaya devam ediyor.
Üretimdeki geliştirmeler ve artan ölçek, elektrikli araçların pil takımlarının değiştirilmesini daha az maliyetli hale getireceğinden, bu konunun gelecekte daha az sorun olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, bu tür araçların küresel satışlarındaki artış, tipik bir Elektrikli araç (EV) batarya takımının ortalama hizmet ömrü hakkında daha net bir fikre sahip olmamızı sağlamıştır.
Batarya – Pil Temelleri
Çoğu modern elektrikli araç, enerji depolamak için lityum iyon pil takımı kullanır. Diğer pil türlerinin, katı hal pilleri gibi, ilerleyen yıllarda elektrikli araçların motorlarını güçlendirmesi beklenirken, mevcut büyük ölçekli pil üretim altyapısı, lityum iyon pillerine olan tercihi sürdürmektedir.
Lityum iyon pillerin şu avantajları bulunmaktadır:
- Geleneksel kurşun-asit pillerle (çoğu modern aracın gücünü sağlayan) veya şu anda birçok hibrit araçta kullanılan nikel-metal hidrit pillerle karşılaştırıldığında, lityum iyon piller daha yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir.
- Diğer pil türlerine göre lityum iyon piller daha düşük oranda kendiliğinden deşarj olur.
- Lityum iyon piller, periyodik tam deşarj veya elektrolit bakımı gerektirmez.
- Şarj azalsa bile lityum iyon piller daha tutarlı bir voltaj sağlar.
Basitçe ifade etmek gerekirse, lityum iyon pil paketine sahip bir elektrikli araç, dolu bir benzin deposuyla donatılmış içten yanmalı motora sahip bir araç gibi performans gösterir; doğru pil kapasitesi, boş ağırlık ve aerodinamik verimliliğe sahip olan bir EV, şarjlar arasında yüzlerce kilometre yol alabilir. Bununla birlikte, bir EV’nin en yüksek gücü, şarj durumuna bağlı olarak azalma eğilimindedir; bu nedenle, tüm performans testleri yüzde 100 şarjla başlar
Bununla birlikte, lityum iyon pillerin bazı dezavantajları vardır:
- Lityum-iyon pillerin üretimi pahalıdır ve bu enerji depolama cihazlarını yapmak için gereken kobalt ve nikelin çıkarılması hem çevresel hem de insani kaygılarla doludur.
- Yerleşik pil yönetimi, lityum iyon pillerin ömrü açısından kritik öneme sahiptir.
- Lityum-iyon pillerin tamamen şarj edilmesi ve tamamen boşaltılması, hizmet ömürlerini olumsuz etkiler.
- Şansı düşük olsa da, lityum iyon pillerin aşırı ısınma ve alev alma potansiyeli vardır.
- Aşırı sıcaklıklar lityum iyon pillerin şarj edilmesini ve deşarj edilmesini etkiler.
Ancak otomobil üreticileri, bataryanın sağlığını ve sıcaklığını yöneten yazılımlar geliştirerek bu sorunların çoğunu ele aldılar; bu yazılımlar arasında lityum iyon bataryanın verimliliğini (ve güvenliğini) artırmak için tasarlanmış soğutma ve ısıtma sistemleri gibi özel donanımlar da yer alıyor.
Elektrikli Araba Bataryalarının Ömrü Ne Kadar?
Tahminler bir yana bırakılırsa, bir pil takımının ömrünü değerlendirmenin en basit yolu üretici garantisi ile anlaşılabilir. Bir batarya paketinin değiştirme maliyeti göz önüne alındığında, hiçbir otomobil üreticisi, paketin dayanıklılığını ve uzun ömürlülüğünü aştığı için bu faturaya takılıp kalmak istemez. Bu nedenle, bataryanın sınırlı garantisi, üreticinin tipik batarya paketinin minimum yaşam beklentisi olarak gördüğü süre hakkında fikir verir.
Bugün satılan tüm EV’ler en az sekiz yıl ve 160.000 kilometre pil garantisine sahiptir. Örneğin Tesla, sekiz yıllık pil garantisi ve belirli modele bağlı olarak 160.000 ila 240.000 kilometre arasında kapsama alanı sunuyor.
Aynı şekilde TOGG otomobilinin pil ömrü en çok merak edilen konulardan biri. Yapılan araştırmalara göre batarya ömürleri yaklaşık 160.000 kilometreye kadar uzayabiliyor. Yani bir aracın alındıktan 160.00 kilometreye kadar bataryalarının sorunsuz çalıştığı ifade ediliyor.
Bu garanti yalnızca pil takımının tamamen arızalanmasını kapsamaz, aynı zamanda ciddi bozulmalara karşı da garanti görevi görür. Her şarj döngüsünde lityum iyon pil paketleri toplam kapasitelerinin bir kısmını kaybeder. Zamanla paketin maksimum kapasitesine yapılan bu küçük darbeler, bir EV’nin genel sürüş menziline zarar verir.
Elektrikli Otomobilin Güvenliği ve Bakımı
Düşük hızlı mahalle elektrikli araçları dışında, Türkiye’de satılan elektrikli arabalar, diğer tüm binek araçlarla aynı güvenlik standartlarında tutulmaktadır. Ek olarak, Batarya paketlerinin mühürlü bir kabuk içinde muhafaza edilmesi ve aşırı şarj, aşırı sıcaklıklar, yangınlar, kazalar, suya batma, titreşimler ve kısa devre ile ilgili test koşullarını karşılayabilmesi gerekmektedir . Elektrikli araçların ayrıca “yalıtımlı yüksek gerilim hatları” kullanması ve bir çarpışma veya kısa devre durumunda elektrik sistemlerini devre dışı bırakabilmeleri gerekiyor.
Batarya ile ilgili elektrikli otomobil yangınları, mücadele edilmesi daha zor olduğu için sıklıkla gazete, tv manşetlerinde yer alıyor. Ancak elektrikli bir otomobilin alev alma ihtimali, içten yanmalı motorlu bir araca göre çok daha düşük. Kısacası elektrikli bir otomobilin alev alma ihtimali son derece zayıf; ancak böyle bir yangının meydana gelmesi durumunda ise anca itfaiyenin yangını söndürebileceğini nutmamak gerekir.
Elektrikli bir arabanın bakımı nispeten basit bir iştir. Araç sahiplerinin sıvılara (soğutma sıvısı, soğutucu sıvı, ön cam yıkama), lastiklere, fren balatalarına ve rotorlara dikkat etmesi gerekir; ancak EV’lerin rejeneratif frenleme işlevi daha az enerji harcattığı için bu öğelerin içten yanmalı motorlu araçlara göre daha uzun süre dayanması gerekir. Mesela mekanik frenleme uçlarında aşınması gibi.
Pil Şarj Döngüleri
Kesinlikle duyulmamış bir durum olmasa da çoğu sürücü, yakıtı tamamen bitene kadar arabasını sürmez. Aynı şey Elektrikli araçlar için de geçerli. Araç sahipleri araçlarını çok düşük şarj seviyesinde kullanabilirler, ancak çoğu muhtemelen batarya paketinin tamamen boşalmasını önleyecektir. Evde şarja takmanın kolaylığı göz önüne alındığında, daha az sayıda elektrikli araç sürücüsünün araçlarının pil takımını tamamen boşaltması mümkündür.
Şarj Etme EV Pil Ömrünü Nasıl Etkiler?
Evde şarj etme, bir elektrikli aracın şarj durumunu artırmanın en hızlı yolu olmasa da (ancak, genellikle gece gibi uzun sürelerde meydana gelen elektrikli araç şarj döngülerinin doğası, evde şarjın daha yavaş hızının nadiren bir sorun oluşturduğu anlamına gelir). Hızlı şarj gerektiğinde, hızlı şarj cihazları ilk tercih edilenler arasındadır.
Ancak bu pahalı fakat kullanışlı şarj cihazları, lityum iyon pilleri daha düşük şarj seçeneklerine göre daha hızlı bir şekilde bozma eğilimindedir. Elektrikli aracınızın pil takımından en uzun servis ömrünü almayı umuyorsanız gereksiz hızlı şarjdan kaçınmalısınız. Bununla birlikte, elektrikli aracınızdaki pil, ihtiyaç anında paketin dahili parçaları üzerindeki etkileri konusunda endişelenmenize gerek kalmadan hızlı şarjları idare etme kapasitesinden daha fazladır.
Benzer şekilde, bir elektrikli aracın pilini tam kapasiteye kadar şarj etmekten veya tamamen boşalmasına izin vermekten kaçınmak en iyisidir. Çoğu elektrikli araç, maksimum şarj seviyesini ayarlayacak ayarlara sahiptir; birçok otomobil üreticisi, sürücülere tipik günlük kullanım için paketi yüzde 85 veya 90 kapasiteye kadar şarj etmelerini önermektedir.
Batarya Isınma Yönetim Sistemleri
Aktif bir termal yönetim sistemi, elektrikli bir otomobilin lityum iyon pil paketini en yüksek performansta tutmanın anahtarıdır. Lityum-iyon piller, çoğu modern elektrikli araçların pil paketlerini bir soğutma/ısıtma devresi yoluyla korumaya çalıştığı bir sıcaklık aralığı olan 10 ila 30 santigrat arasında optimum çalışma aralığına sahiptir.
Bir arabanın içini ısıtmak ve soğutmak gibi, bir Elektrikli araç Batarya takımının ısıtılması ve soğutulması da enerji yakar. Bu nedenle, aşırı sıcaklıklarda sürüş sırasında genel sürüş menzilinin bir miktar zarar görmesini bekliyoruz. En azından bu sistemler mevcut olduğunda, EV akü paketlerinin daha düşük aşırı sıcaklıklarda olduğundan çok daha yüksek bir oranda bozulma olasılığı daha düşüktür.
Gerçek şu ki, bugünün EV pillerinin gelecekte kaçınılmaz olarak değiştirilmesi gerekecek. Neyse ki, modern Elektrikli araç batarya takımlarının neredeyse ilk on yıllık kullanım süresi boyunca, hatta muhtemelen daha da uzun bir süre boyunca sorunsuz olduğu kanıtlanacaktır. Günümüzün elektrikli araçlarının yedek pil takımına ihtiyaç duyacağı zaman, üretim ve malzeme maliyetlerinin bugün olduğundan çok daha düşük olması muhtemeldir. Elektrikli aracınızın lityum iyon pil takımını bundan on yıl sonra değiştirmenin ucuz olacağını söylemiyoruz ancak bunu yapmanın bugün olduğundan çok daha uygun maliyetli olacağına bahse gireriz.