Çin’in Elektrikli Araç Sektörü: Öncü Firmalar ve Yenilikçi Tasarımlar
Çin’de, Tesla kadar geniş bir dünya çapında tanınırlığı olmasa da, Çinli elektrikli araç üreticilerinin sektörde lider bir rol üstlenme isteği dikkat çekiyor. Aynı şekilde, Çinli tüketicilerin elektrikli araçlara olan ilgisi hızla artmakta ve devletin sağladığı önemli desteklerle birlikte, Çin’deki elektrikli araç sektörü gün geçtikçe büyüyerek küresel piyasalara yön vermeye başlamıştır. Hükümetin iklim değişikliği ile mücadele yol haritasında öne çıkan bu sektör, gelişimiyle birlikte Çinli tüketicilerin benzinle çalışan araçlara veda etmeye yönelik ilgisini artırmış durumda.
Çin’in elektrikli araç (EV) sektörü, önde gelen şirketlerin liderliğinde hızla gelişen dinamik bir ortamda bulunuyor. Pazar, BYD, Geely, Great Wall Motors gibi lider EV üreticileri ile SAIC, GAC, Changan Auto gibi devlete ait otomobil şirketleri olmak üzere dört ana segmente ayrılıyor. Ayrıca, sektörde NIO, Li Auto Inc., XPeng ve Huawei gibi yeni yükselen şirketler de dikkat çekiyor.
Gelecekteki Eğilimler:
- Elektrifikasyon ve Yapay Zeka: Otonom sürüş yetenekleriyle donatılan EV’ler, geleneksel içten yanmalı motorlu araçların yerini alacak. Güç pilleri, araç yazılımı, algoritma çipleri ve sistemler, bu dönüşümün temel bileşenlerini oluşturuyor. 2023’te tahmin edilen 8.5-9 milyon adetlik EV satışları, sektörde %30’luk bir büyüme potansiyelini işaret ediyor.
- Otomobil Markalarının Bağımsızlığı: Çin’e özgü otomobil markaları, 2022’de iç pazarda %50’lik önemli bir pazar payına ulaştı. Bu durum, Çin otomotiv endüstrisinde artan bağımsızlık ve yenilikçiliğe işaret ediyor.
- Otomotiv Satışlarının Küreselleşmesi: Çin’in otomotiv ihracatı, Alman, Japon ve Amerikan markalarıyla rekabet ederek 2022’de %54,4’lük bir artışla 3.11 milyon araçla zirveye çıktı. Elektrikli araçlar, bu ihracatın önemli bir parçasını oluşturarak %120 büyüme kaydetti.
Öncü Şirketler ve Başarı Hikayeleri:
1- BYD: 2022’de 1.8 milyon adetlik satış hacmiyle Tesla’yı geride bırakarak lider konumda olan BYD, Qin, Han ve Song modelleriyle pazarda güçlü bir varlık gösteriyor. Yurt dışında gerçekleştirdiği atılımlarla da dikkat çekiyor. BYD, en sevdiğim ve geleceği en parlak gördüğüm elektrik araç firmasıdır. 1995 yılında Çinli girişimci Wang Chuanfu tarafından kurulan bu elektronik şirket, otomotiv endüstrisine 2003 yılında Qinchuan Otomobil Şirketi’ni satın alarak adım atmıştır. Şirketin merkezi Çin’in Xi’an kentinde bulunmakta olup, binek otomobil, otobüs, kamyon, elektrikli bisiklet, forklift ve şarj edilebilir piller üretimi konusunda faaliyet göstermektedir.BYD, özellikle farklı büyüklüklerdeki elektrikli araçlarıyla tanınmakta olup, Çin’de en çok elektrikli araç satışını gerçekleştiren firma olarak bilinmektedir. Şirket, satışlarının büyük bir kısmını Çin pazarında gerçekleştirirken, aynı zamanda Avrupa ve Amerika’da da faaliyet göstermektedir. BYD’nin farklı hissedarları arasında, Warren Buffett’ın CEO’luğunu yaptığı Berkshire Hathaway Holding de bulunmaktadır.
- BYD’nin en çok satan elektrikli modeli: BYD Han EV, BYD Song Plus EV, BYD Yuan EV, Byd Atto 3, BYD Seal
2- NIO: %2.2’lik yurt içi EV pazar payı ile NIO, 2022’de 49.2 milyar gelir ve 122,000 adet toplam satışla güçlü bir pozisyon elde etti. Kullanıcı odaklı hizmetleri ve yatırımlarıyla dikkat çekiyor, ancak mali zorluklarla karşı karşıya.2014 yılında “Çin’in Elon Musk’ı” olarak adlandırılan William Li ve Lihong Qin tarafından Shanghai’da kurulan NIO, sadece elektrikle çalışan araçlar üretmektedir. Şirket, Çin dışında ABD, Almanya, İngiltere ve Norveç’te de faaliyet göstermektedir. NIO, kendisini öncü ve lider bir şirket olarak tanımlayarak premium akıllı elektrikli araç pazarındaki yerini almaktadır.
- NIO’nun öne çıkan 3 modeli: NIO ET5, NIO EC6 Performance 100 kWh, NIO ES8 580 KM
3- XPeng: Akıllı EV’lerde referans olan XPeng, 2022’de 26.85 milyar yuan gelir elde ederek %28’lik bir yıllık büyüme kaydetti. Kullanıcı bağlılığı konusundaki zorluklara rağmen, 2022’nin ikinci yarısında toparlanma başardı. 2014 yılında GAC Grubu’nun eski yöneticileri Xia Heng ve He Tao ile eski Alibaba yöneticisi He Xiaopeng ve Xiaomi’nin kurucusu Lei Jun tarafından kurulan XPENG, Çin’in önde gelen yeni nesil elektrikli araç üreticilerinden biridir. Şirketin merkezi Guangzhou’da bulunmaktadır ve Çin dışında ABD, Almanya, Hollanda ve Norveç’te faaliyet göstermektedir. XPENG, özellikle Tesla’nın bazı modellerine benzer elektrikli araçlarıyla tanınmakta ve genellikle “Çinli Tesla” olarak adlandırılmaktadır.XPENG, XPILOT adını taşıyan yarı-otonom sürüş sistemi ile ön plana çıkmaktadır. Şirket, 2020 yılında halka arz edilmiş olup, 2024 yılında piyasaya sürmeyi planladığı uçan elektrikli aracın prototipini Ekim 2021’de tanıtmıştır. Bu yenilikçi adım, XPENG’in sektördeki liderliğini ve teknolojik yenilikçiliğini vurgulamaktadır.
- XPENG’in dikkat çeken 3 modeli: XPENG P5 600P, XPENG G3 520i, Xpeng P7 RWD Super Long Range
4- Leapmotor: 2015 yılında Zhu Jiangming tarafından kurulan Leapmotor, aynı zamanda dünyanın en büyük güvenlik kamerası üreticilerinden Dahua’nın kurucusuna ait bir girişimdir. Şirketin kurucu ve CEO’su, Leapmotor’un ilk dört yılında kendi elektrikli/akıllı araç teknolojilerini geliştirmek amacıyla yoğun araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürüttü. Leapmotor, 2020 yılında Çinli bir otomobil markasına ait otonom sürüşte kullanılmak üzere geliştirilen ilk yapay zeka çipini tanıtarak, şu anda akıllı otomobil sektörünün öncülerinden biri konumundadır. Firma, 1200’den fazla patent başvurusuyla inovasyon ve teknoloji alanında önemli bir rol oynamaktadır.
- Leapmotor’un dikkat çeken modelleri: Leapmotor T03 (Türkiye’de de satışta), Leapmotor C11
5- Geely (ZEEKR): 2022’de 305,000 adetlik satış kaydeden Geely’nin ZEEKR markası, sektördeki büyümeye etkili bir katkı sağlıyor. 1986 yılında Li Shufu tarafından kurulan Zhejiang Geely Holding Grubu (ZGH), otomotiv sektöründeki varlığını 1997 yılında kurduğu Geely Otomotiv Grubu ile başlatmıştır. Şirketin merkezi Çin’in Zhejiang eyaletindeki Hangzhou şehrinde yer almaktadır. Grup, bünyesinde Geely, Lynk&Co (%50 ortaklık), Geometry ve Proton markalarını barındırarak faaliyetlerine devam etmektedir. Geely, otomotiv sektöründeki etkinliklerini genişleterek yıllar içinde Volvo, Zeekr, Smart, LEVC ve Lotus gibi markaları da bünyesine katmıştır.
- Geely Grubu’nun öne çıkan elektrikli araçları: 2022 Volvo XC40 Recharge P6, Geometry EX3, Lotus Eletre, Polestar, Zeekr
6- Skywell: Skywell Yeni Enerji Otomobil Grup: Çin’de elektrikli araç üretimi konusunda öncü bir konumda bulunan bir şirkettir. Şirket, ticari araçlar ve yolcu araçları için çeşitli üretim ruhsatlarına sahiptir ve elektrikli otomobil, büyük ve orta ölçekli elektrikli otobüsler, elektrikli hafif otobüsler, elektrikli lojistik araçları ve özel amaçlı elektrikli araçlar üretmektedir.2011 yılında kurulan ve merkezi Çin’in Nanjing şehrinde bulunan Skywell Grup, 2018 yılında Jiangsu eyaletinde unicorn (eşsiz başarı elde etmiş girişim) olarak seçilmiştir. 2019 yılında, grup Jiangsu eyaletinde elektrikli ticari araç üretimi ve satışlarında birinci, Çin genelinde ise ikinci sırada yer almıştır. Skywell, sektördeki lider konumunu güçlü üretim ve satış performansıyla kanıtlamaktadır. şirket 2020 yılında ilk modeli ET5’i tanıtmıştır. 2020 yılında satışına başlanan model ülkemizde de Ulu Motor distribütörlüğünde 2021 yılında satışa sundu
- Skywell öne çıkan modeli : Skywell ET5, Skywell SKYHOME
7- SAIC Grubu: Geleneksel devlete ait otomobil şirketlerinden biri olan SAIC Grubu, 2022’de 1.07 milyon adet EV satışına ulaşarak sektördeki dönüşümün önemli bir örneğini temsil ediyor. Merkezi Çin’in Şanghay şehrinde bulunan ve devlete ait olan SAIC Motor halihazırda Çin’in en büyük otomobil üreticisidir. Bünyesinde Maxus, MG, Wuling, Roewe, Baojun, Feifan, ve IM gibi markaları bulunduran SAIC aynı zamanda SAIC-Volkswagen (Volkswagen, Skoda, Audi) ve SAIC-General Motors (Buick, Chevrolet, Cadillac) gibi yabancı markalı ortak girişimlerin de bir parçasıdır.
- SAIC Motor’a ait markaların öne çıkan 4 elektrikli modeli: Wuling Hongguang MINI EV, MG Marvel R Performance, Roewe Ei5, Baojun KiWi EV
8- Chery Automobile : Chery, Çin merkezli bir otomotiv şirketidir. Şirket, 1997 yılında Çin hükümeti tarafından kurulmuştur. 2021’de 0,959 milyon satışla Çin’in en büyük 9. otomobil üreticisidir. Chery, binek otomobiller, minivanlar ve SUV’lar üretmekte ve bunları Chery markası altında satmaktadır. Chery, 2003 yılından bu yana Çin’in en büyük binek otomobil ihracatçısıdır ve Çin anakarasında araç montaj ve bileşen üretim tesislerine sahiptir. Çin’de Jaguar ve Land Rover otomobillerinin üretimi için Qoros ortak girişimini ve Jaguar Land Rover ile yüzde 50:50 ortak girişimini işletmektedir.
- Chery Automobile modelleri: Tiggo, Omada5,
9- Hozon Auto: 2014 yılında Zhejiang eyaletinin Tongxiang şehrinde kurulan Zhejiang Hozon Yeni Enerji Otomotiv Limited Şirketi, akıllı elektrikli araçlar üreten bir firma olarak faaliyet göstermektedir. 2015 yılında Tsinghua Üniversitesi Yangtze Delta Region Enstitüsü ile ortak bir ar-ge merkezi kurarak önemli bir adım atan şirket, 2017 yılında Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu’ndan marka onayını almıştır.2018 yılında yaklaşık 200 milyon dolarlık bir yatırımla tamamlanan Tongxiang’daki akıllı üretim tesisinin açılışını gerçekleştiren Hozon Auto, aynı yıl içinde Çin Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı’ndan üretim ruhsatını alarak Neta markası altında Neta N01 modeli ile seri üretime başlamıştır. Şirketin Silikon Vadisi, Pekin ve Jiaxing’de bulunan ar-ge merkezlerinin yanı sıra, yıllık 50.000 araç üretim kapasitesine sahip Tongxiang’daki akıllı fabrikası ve devam eden Yichun’daki tesis inşaatı gibi önemli tesisleri bulunmaktadır. Hozon Auto’nun şu ana kadar 700’den fazla patent başvurusu yapmış olduğu bilinmektedir.
- Hozon’un öne çıkan 3 modeli:Hozon NETA S, Hozon NETA U Pro, Hozon NETA V Pro
10- Aiways: 2017 yılında Çin’in eski satış müdürü Fu Qiang ve Gary Gu tarafından Şanghay’da kurulan Aiways, özel olarak elektrikli araç üretimine odaklanan bir şirkettir. Aiways, otomotiv endüstrisinde ilerici gelişmeyi mümkün kılma vizyonunu benimsemektedir. Şirketin Shangrao şehrinde bulunan yenilikçi ve dijitalleştirilmiş tesisi, yılda 300.000 elektrikli araç üretebilecek bir kapasiteye sahiptir.Aiways’ın Şanghay’da bulunan ar-ge ve tasarım ofisi, Changshu’da yer alan batarya fabrikası, ayrıca Almanya ve Danimarka’da bulunan ar-ge ve satış merkezleri, küresel ölçekte faaliyet gösteren bir firma olduğunu göstermektedir. Şirket, sadece elektrikli araçlar konusundaki yenilikleriyle değil, aynı zamanda dünya çapında stratejik konumlanmasıyla da dikkat çekmektedir.
- Aiways’ın dikkat çeken modelleri: Aiways U5, Aiways U6 Top Play
Diğer Önemli Elektrikli Araç Üreticileri:
11- Changan Auto: 2022’de 210,000 adedi aşan satışlar elde eden Changan Auto, çeşitli EV modelleri ile sektörde güçlü bir varlık sergiliyor. Changan, kökenini 1862 yılında Şanghay’da kurulan bir askeri ekipman fabrikasına dayandıran Çin devletine ait bir şirkettir. Merkezi Chongqing’de bulunan bu firma, temel olarak binek otomobil, mikrovan, ticari kamyonet ve hafif kamyon üretimiyle uğraşmaktadır. Şirket, kendi markaları olan Changan, Oshan, Kaicene gibi ürünlerinin yanı sıra Changan-Ford ve Changan-Mazda gibi yabancı ortaklı girişimler kapsamında üretilen ve satılan araçlarıyla da bilinmektedir.
- Changan’ın dikkat çeken modelleri: Changan Deep Blue C385, Avatr 11 (Huawei ve CATL ortaklığıyla)
12- Huawei: Daha çok akıllı telefonlar gibi ürünleriyle tanıdığımız Çinli teknoloji devi Huawei, otomobil konusunda da hamleler yapıtı. Huawei, “Akıllı Seçim” ve “Huawei Inside” modelleriyle 2022’de 85,000 adetlik EV üretimi ve 23 milyar toplam satışla sektöre etkili bir giriş yaptı. Ar-Ge yetenekleriyle sektörde önemli bir rakip olmaya hazırlanıyor.
- Huawei en meşhur markası : Luxeed
13- ArcFox: 2017 yılında Pekin’de kurulan ARCFOX, elektrikli binek araçlar ve elektrikli crossover modelleri üreten bir markadır. Aynı yıl Çin devletine ait olan BAIC Grup, tamamen elektrikli otomobillerin geliştirilmesine odaklanan yeni bir marka oluşturmak amacıyla ARCFOX’u kurmuştur. Özellikle Alpha T modelinde Huawei ile yapılan iş birliği ve seri üretimde Huawei’nin akıllı ağ ve akıllı elektrik teknolojisinin kullanılması, firma için global düzeyde önemli bir pazarlama unsuru olmuştur.
- Arcfox’un öne çıkan modelleri: Arcfox Alpha T Performance, Arcfox Alpha S (Huawei ortaklığıyla)
Bu şirketlerin çeşitliliği ve başarıları, Çin’in dinamik elektrikli araç sektöründeki büyümeyi ve liderliği vurgulamaktadır.
